ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਅੱਧੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਝੀਲਾਂ ਸੁੱਕ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਵਾਪਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਨਾਮਵਰ ਰਸਾਲੇ, ਵਿਗਿਆਨ, ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ੧੯੯੨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ੨੦੨੦ ਤੱਕ ੫੩ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਝੀਲਾਂ ਸੁੰਗੜ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਲੇਖਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਹ ਪੱਧਰ ੧੭ ਲੇਕ ਮੀਡਜ਼ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ।
ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਇੰਝ ਸੁੱਕਣਾ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਪੈਟਰਨ ਹੈ, “ਮੁੱਖ ਲੇਖਕ ਫੈਂਗਫੈਂਗ ਯਾਓ, ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਆਈਆਰਈਐਸ (ਕੋਆਪਰੇਟਿਵ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਰਿਸਰਚ ਇਨ ਇਨਵਾਇਰਮੈਂਟਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼) ਦੇ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਫੈਲੋ ਅਤੇ ਵਰਜੀਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕਲਾਈਮੇਟ ਫੈਲੋ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਦਾ ਸੁੱਕਣਾ ਸੁੱਕੇ ਅਤੇ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ, ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ, ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ, ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ, ਓਸ਼ੀਆਨੀਆ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ, ਉੱਤਰੀ ਕੈਨੇਡਾ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ, ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ।ਯਾਓ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿੱਟੇ ਵਿੱਚ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ੧,੯੭੨ ਦੇ ੨੫੦,੦੦੦ ਝੀਲ-ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਸਨੈਪਸ਼ਾਟ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ – ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਹਿ ਉੱਤੇ ਝੀਲਾਂ ਦਾ ੯੫ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪਾਣੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ।ਲੇਖਕਾਂ ਨੇ ੧੯੯੨ ਤੋਂ ੨੦੨੦ ਤੱਕ ਕਰੀਬ-ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਝੀਲ ਵਾਲੀਅਮ ਟਾਈਮ ਸੀਰੀਜ਼ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਇਮੇਜਰੀ ਅਤੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਅਲਟੀਮੀਟਰਾਂ ਤੋਂ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਤੋਂ ਮੈਪ ਕੀਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਸਮਾਂ ਲੜੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜਲ ਸੋਮਿਆਂ ਦੇ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ।ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੁਝਾਨਾਂ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਸਮੀ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, “ਯਾਓ ਨੇ ਕਿਹਾ। ੨੦੨੨ ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲੇਕ ਮੀਡ ਰਿਕਾਰਡ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ, ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖਤਰਨਾਕ ਪੱਧਰਾਂ ਵੱਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਉਤਾਹ ਰਾਜ ਦੀ ਮਹਾਨ ਸਾਲਟ ਲੇਕ ਵਿਚ ਵੀ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਨੀਵਾਂ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ (ਮਨੁੱਖੀ ਖਪਤ) ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਭਾਵ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਤਪਸ਼) ਕਰਕੇ ਜਿਸ ਦਾ ੭੩ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪਾਣੀ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।”ਯਾਓ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਲਗਭਗ ੧੦੦ ਸੁੱਕਣ ਵਾਲੀਆਂ (ਵੱਡੀਆਂ) ਝੀਲਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਤਪਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁੱਕਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਗਰਮ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ। ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿਚ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ੮੭ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪਾਣੀ ਸਟੋਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੀਣ ਵਾਲਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਆਬਾਦੀ ਸੁੱਕੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਬੇਸਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ,” ਯਾਓ ਨੇ ਦੱਸਿਆ। ਝੀਲ਼ਾਂ ਦੇ ਸੁੱਕਣ ਨਾਲ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਖਤਮ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਯਾਓ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਜੇ ਝੀਲਾਂ ਜਨਤਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਹੋਰ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਨਾਲ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਉਪ-ਅਨੁਕੂਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁੱਕ ਰਹੀਆਂ ਜਾ ਸੁੱਕ ਚੁੱਕੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ, ਸਮਾਰਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਾਲ ਇਸ ਲਈ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਗਰਮ ਹੋ ਰਹੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ, ਰਾਜਗੋਪਾਲਨ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਉਹ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਹਨ ਅਤੇ ਯੂਐਸਏ ਵਿੱਚ ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ ਡੇਨਵਰ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡ੍ਰੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਜਲ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ।
ਇਸ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਆਦਾਤਰ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਤਿੱਬਤੀ ਪਠਾਰ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਮਹਾਨ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ੨੪ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਝੀਲਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਵੇਂ ਜਲ ਭੰਡਾਰਾਂ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯਾਂਗਸੀ, ਮੇਕਾਂਗ ਅਤੇ ਨੀਲ ਨਦੀ ਦੇ ਬੇਸਿਨ। ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਲ ੨੧੦੦ ਤੱਕ ਆਲਮੀ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ੨.੭ ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ – ਲਗਭਗ ੫ ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ – ਦੇ ਵਧਣ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਸੁੱਕਣ ਹੋਰ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਭਿਆਨਕ ਰੂਪ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੇਨ ਲਿਵਨੇਹ , ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੋਲਡਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡ੍ਰੋਲੋਜੀ ਦੇ ਇੱਕ ਐਸੋਸੀਏਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਪੇਪਰ ਦੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਅਨੁਸਾਰ ਅੱਗੇ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਵਾਯੂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ, ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਖਪਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।ਹੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕੁਝ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਬਿਹਤਰ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਾਰਵਾਈਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਜੋ ਸਿਹਤਮੰਦ ਝੀਲਾਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਲੋਰਾਡੋ ਬੇਸਿਨ ਅਤੇ ਮਾੜੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਅਸਥਿਰ ਮੋੜ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ,” ਲਿਵਨੇਹ ਨੇ ਕਿਹਾ ।
