ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਕਟ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਹੀ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਖਲਾਅ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਈਚਾਰਾ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੰਥਨ ਅਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਦੇ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ੧੯੮੪ ਤੋਂ, ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਕਟ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਸਤਹੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇਹ ਸੰਕਟ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਵੱਲੋਂ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਕਿਆਂ ’ਤੇ ਜੋ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਉਹ ਇਸ ਸੰਕਟ ਤੋਂ ਨਿਰਲੇਪ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਬਾਹਰੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪਰਤਾਂ ਹਨ।ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕੌਮ ਦੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਸਿਆਸੀ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਹੋਂਦ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਥਾਪਤ ਧੜੇ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਕੋਈ ਬਦਲਵੀਂ ਅਕਾਲੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਜਾਂ ਧੜਾ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ੨੦੧੭ ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਨਾਲ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦਾ ਸੰਕਟ ਡੂੰਘਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਜਿਹਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਉਦੋਂ ਵੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਲ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜਿੱਤ ਨਾਲ ਪੰਥਕ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਸੰਭਾਵੀ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇਖੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਮੁੱਦਾ-ਅਧਾਰਿਤ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।ਉਹ ਬਹੁ-ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਪੜਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਡੋਲਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਦੋਵਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੁਰੱਖਿਆਤਮਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਆਲੋਚਨਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵੇਲੇ ਉਹ ਵੱਡੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਨੂੰ ਅੱਖੋਂ-ਪਰੋਖੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਔਖਾ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਉਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਲਾਂ ‘ਤੇ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਇਸ ਸਮੇਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸੰਕਟ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜ ਸਿੱਖ ਮਹਾਂਪੁਰਖ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਨੂੰ ‘ਤਨਖਾਹੀਆ’ (ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੰਥਕ ਸਿਆਸੀ ਦੁਰਵਿਹਾਰ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ) ਕਰਾਰ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ‘ ਤਨਖਾਹ ‘ (ਧਾਰਮਿਕ ਸਜ਼ਾ) ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਨਾਲ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ , ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਦੀ ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਕਈ ਵਰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਲੀ ਆਗੂ ਅਤੇ ਸਿਖਰਲੀਆਂ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀਆਂ ਜਾਂ ਡੋਮੇਨ ਮਾਹਰਾਂ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜਣ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਔਖੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲੈਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਨ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਾੜਾ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
