ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਨਫ਼ਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀ ਖੇਡ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਉਜਾਗਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਹੋ ਗਈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ (ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨੂਹ ਖੇਤਰ) ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਹਿਭਾਵ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਈ। ਪੁਲਿਸ ਨਾਕਾਮ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਲੱਗਦੀ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਤਬਾਹੀ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਈ, ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੇ ਜਬਰ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕੇ, ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ, ਰਾਹੀ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਪੁਲਿਸ ਉੱਥੇ ਹੱਥ ’ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਖੜ੍ਹੀ ਰਹੀ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਅਯੋਗਤਾ ਜਾਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰਕੇ। ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ੨੦੧੪ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਫ਼ਰਤ-ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ “ਗਊ ਰੱਖਿਅਕ” ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇੰਡੀਆਸਪੇਂਡ ਦੇ ਨਵੇਂ ਅੰਕੜੇ, ਜੋ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੂੰ ਟਰੈਕ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਫ਼ਰਤੀ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੀੜਤ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਇੱਥੇ ਡਾਢੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਧਾਰਮਿਕ-ਆਧਾਰਿਤ ਨਫ਼ਰਤੀ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖਰੇ ਅਪਰਾਧਾਂ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸੰਬੰਧੀ ਅੰਕੜੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਫਿਰਕੂ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਾਰਮਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੰਗੇ ਜੋ ੨੦੧੪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਧੇ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੰਸਾ ਗਊਆਂ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਿੰਦੂ – ਭਾਰਤ ਦੀ ਲਗਭਗ ੮੦ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਆਬਾਦੀ – ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਕਾਨੂੰਨ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲੇਆਮ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਿੰਸਕ “ਗਊ ਰੱਖਿਅਕ” ਸਮੂਹ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਗਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਬੀਫ ਦੀ ਤਸਕਰੀ ਦੇ ਸ਼ੱਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੰਿਚਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੌਕਸੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ, ਪਰ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇਕੁਇਟੀ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹਰਸ਼ ਮੰਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਪਰਾਧੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੰਿਚਿੰਗ ਦੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਜਾਂ ਨੀਵੀਂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਧਮਕੀ ਭਰਿਆ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਲਈ ਆਨਲਾਈਨ ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੈਰੀਅਰ ੨੦੦੨ ਤੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਗੁਜਰਾਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਹਿੰਦੂ-ਮੁਸਲਿਮ ਦੰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ੧,੦੦੦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ-ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਲਈ ਵੀਜ਼ਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।੨੦੧੪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਜ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਮੋਦੀ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।੨੦੧੨ ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਮੋਦੀ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਜੋ ਕੁਝ ਵਾਪਰਿਆ ਉਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪਛਤਾਵਾ ਦਿਖਾਇਆ। “ਮੈਂ ਕੁਝ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ,” ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਤੇ ਮੈਂ ਮਨੁੱਖੀ ਕਾਰਨਾਂ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹਾਂ।”
ਹੁਣ, ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ੳਸੇ ਲੜੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ‘ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਭੜਕਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ੧੭੨ ਮਿਲੀਅਨ ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰੇ – ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ – ਦੇ ਲੋਕ ਡਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਲੰਿਚਿੰਗ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਮੋਦੀ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਇਸਦੇ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਭੀੜ ਨੂੰ ਭੜਕਾਇਆ ਜਾਂ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਤਲਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ। ਪਛਾਣ-ਅਧਾਰਤ, ਲੋਕਪ੍ਰਿਅ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਗਿਣਤੀਵਾਦੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਵੱਧ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਭਾਰਤੀ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਬਹੁਗਿਣਤੀ “ਪਛਾਣ” ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਅਸੀ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਿਆਸੀ ਸਮੂਹ ਚੋਣਵੇਂ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਨਾਰਾਜ਼- ਜਾਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਚੀ ਧਾਰਮਿਕ ਸ਼ਰਧਾ ਨੂੰ ਜੁਟਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਪਰਾਧ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ “ਘੜਨਾ” ਹੈ ਫਿਰਕੂ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਵਾਲੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਲੀਹਾਂ ‘ਤੇ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਉਦੋਂ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਚੌੜਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਵੰਡਣ ਵਾਲਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿਆਸੀ ਏਜੰਡੇ ਦੁਆਲੇ ਲਾਮਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ, ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਫਿਰ ਅਣਜਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਹਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਅਕਸਰ ਨਫ਼ਰਤ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਘੜੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਗੁਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਿੱਥੇ ਨਫ਼ਰਤ ਵਾਲੇ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿਚਕਾਰ ਧੁੰਦਲੀ ਲਾਈਨ ਮੱਧਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣਾਂ ਵਿਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਕਜੁੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੇ ਅਤਿਆਚਾਰ ਦੀ ਉੱਚ ਧੁਨੀ ਵਾਲੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਫਿਰਕੂ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸਨੂੰ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ (ਸੈਮੂਏਲ ਹੰਟਿੰਗਟਨ) ਦੇ ਪੈਰਾਡਾਈਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ੨੦ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਤ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸੀਮਾ ਵਜੋਂ ਈਸਾਈਅਤ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮ ਵਿਚਕਾਰ ਮੌਜੂਦ ਧਾਰਮਿਕ ਟਕਰਾਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ।ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਦਲੀਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ “ਦੂਜੇਕਰਨ” (ੋਟਹੲਰਸਿੳਟੋਿਨ)” ਰਾਤ ਭਰ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਅਪਣਾਈ ਗਈ ਇੱਕ ਹੌਲੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਦੁਆਰਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਲੱਗ (ੳਲਇਨੳਟੲ) ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਫਿਰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਹੁਣ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਲੱਗ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਧਰਮ, ਜਾਤ ਜਾਂ ਲੰਿਗ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਜੋਂ ਵਿਹਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ ਰੇਖਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਲਾਭ ਲਈ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੁਫਾਦਾਂ ਲਈ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਸ ਫੁੱਟ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਪਛਾਣ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਤਣਾਅ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜੋ ਅੱਜ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
੧੯੮੦ ਤੋਂ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਟੀ ਵਜੋਂ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਉਭਾਰ ਧਰਮ-ਅਧਾਰਤ ‘ਹਿੰਦੂ’ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ‘ਹਿੰਦੂ’ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਲਈ ਕੋਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੇ, ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਨਿਰੰਤਰ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਹੋਈਆਂ ਬੇਇਨਸਾਫੀਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾਕਾਰਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਨਫ਼ਰਤ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੁਣ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧੀ ਜਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਆਲੋਚਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਦਰਜੇ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਹੋਰ ਮੱਧਮ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਵੀ ਹਨ ਜੋ ਅੱਜ ਫੈਲ ਰਹੇ ਭਿਆਨਕ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਹਨ। ਵਿਗੜੀ ਹੋਈ, ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦੀ ਸ੍ਰੋਤ ਬਣਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਜੋ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਆਮ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਸਫੋਟ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਅਕਸਰ “ਸਵੈ-ਸੁਭਾਵਿਕ”, “ਸਧਾਰਨ” ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬੋਲਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਤੱਕ ਵਧਦੇ ਹਨ- ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨਫ਼ਰਤ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦਾ ਹੀ ਖੇਤਰ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ੮੦-ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ-ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਿੰਦੂ ਆਬਾਦੀ, ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਸੰਖਿਆ ਦੇ ਨਾਲ, ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਨੂੰ “ਦੁਸ਼ਮਣ” ਵਜੋਂ ਰੰਗਣ ਵਾਲੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਅਤਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ, ਜੋ ਚੋਣ ਲਾਭ ਲਈ ਧਰਮ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਬੋਲਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਅਤੇ ਔਫਲਾਈਨ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੇ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਨਫ਼ਰਤੀ ਅਪਰਾਧਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਅਣਹੌਂਦ ਕਰਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਅਪਰਾਧਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀ ਰਹਿਤ ਹਨ।ਡਿਜੀਟਲ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹਿੰਸਾ – ਭਾਵ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦੁਆਰਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹਿੰਸਾ – ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਾਣੇ-ਬਾਣੇ ਲਈ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਚੁਣੌਤੀ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।ਸੱਤ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਬਰਾਬਰੀ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ, ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ, ਹਿੰਦੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
