ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਜੜੌਤ ਪਿੰਡ ਦਾ ੨੧ ਸਾਲਾ ਪ੍ਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ “ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਧਰਤੀ” ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਯਾਤਰਾ ਸਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਅਜੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਮਰੀਕਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਦਾ ਠਹਿਰਾਅ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰਿਹਾ ।ਸਿਰਫ਼ ੧੦ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪ੍ਰਦੀਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ੧੦੪ ਭਾਰਤੀ ਡਿਪੋਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚੇ।ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਲੁਕਾ ਲਿਆ, ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕਰਜ਼ੇ ਚੁਕਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ੪੧-੪੨ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ੫ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਵਿਕ ਗਿਆ। ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਸ ਨੁਕਸਾਨ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਉਭਰਨਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ੧੨ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਹੁਣ, ਅਸੀਂ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਮਦਦ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਮੌਕੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਬੇਨਤੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਲਈ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ।”
ਪ੍ਰਦੀਪ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ ਕਾਲਾ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸਦਮੇ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਅਜੇ ਬੈਠ ਕੇ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਗੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। “ਮੈਂ ਇੱਕ ਅਨਪੜ੍ਹ ਕਿਸਾਨ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ ੨.੫ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਬਚੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ੪੨ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਡੁੱਬ ਗਏ ਹਨ,” ਕਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਕਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਭਵਿੱਖ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ। “ਹੁਣ ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਕਮਾਈ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਉਸਦੀ ਯੋਗਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਨੌਕਰੀ ਦੇਵੇਗੀ,” ਕਾਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੀ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਡਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹਨ। ਮਾਪੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ – ਪੈਸਾ, ਸੁਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਪਣੀ ਇੱਜ਼ਤ – ਦਾਅ ‘ਤੇ ਲਗਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੌੜੀ ਹਕੀਕਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੋ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਰਸਤਾ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸੀ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲੇ, ਵਿੱਤੀ ਤਬਾਹੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਲੰਕ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਡਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਕਪੂਰਥਲਾ ਤੋਂ, ਪੰਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ, ਅਤੇ ਚਾਰ ਪਟਿਆਲਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ, ਦੋ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ, ਲੁਧਿਆਣਾ ਅਤੇ ਐਸਬੀਐਸ ਨਗਰ ਤੋਂ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਤਰਨਤਾਰਨ, ਸੰਗਰੂਰ, ਐਸਏਐਸ ਨਗਰ ਅਤੇ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਫਤਿਹਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕਾਹਨਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ੩੦ ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਸਨੇ ਸਿਰਫ਼ ੧੦ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ‘ਤੇ ਨਿਕਲਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ੧੫ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਦਾ ਠਹਿਰਾਅ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੀ, ਡਿਪੋਰਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਫ ੨੦ ਦਿਨ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋਣ ਦੀ ਉਸਦੀ ਬੇਚੈਨ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ੫੦ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ। ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ, ਜਿਸ ਕੋਲ ਸਿਰਫ਼ ੧.੫ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਦਮੇ ਵਿਚ ਹੈ। ਕਾਫ਼ੀ ਪੈਸਾ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਸਦੇ ਸੁਪਨੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਨਾ ਬੋਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਵੀ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ।
ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਆਹਰੂ ਖੁਰਦ ਦੇ ਇੱਕ ਅਠਾਰਾਂ ਸਾਲਾ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਸੱਤ ਤੋਂ ਅੱਠ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਿਹਤਰ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਦਾ ਅਮਰੀਕੀ ਸੁਪਨਾ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਨਾਲ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਉਸਦੇ ਡਿਪੋਰਟ ਹੋਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਆਈ ਹੈ, ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਚੁੱਪ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੇ ਵਸਨੀਕ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਬਾਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਬੋਲਦੇ ਹਨ, ਉਸਦੀ ਯਾਤਰਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸੀ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਸਥਿਰ ਪਿਛੋਕੜ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣ ਦਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਰਸਤਾ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਜੋਖਮ ਭਰਿਆ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।
ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ (ਬੀ.ਕੇ.ਯੂ.) ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਦੀ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਨੇ ਤਰਕ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਜੋਖਮਾਂ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਹੈ।“ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਹੋਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਫਲਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਜੋਖਮ ਲੈਣ ਲਈ ਲੁਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸਾਨ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮਿਲਦੀ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਖੇਤੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੇ ਜੋਖਮ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ,” ਕੌਰ ਨੇ ਕਿਹਾ। ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਚਮਾਰੂ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਲਖਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਡਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਨਿਵਾਸੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਵਾਪਸੀ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਜਕਾਰਨੀ ਮੈਂਬਰ ਹਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਹੁਣ ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਡਿਪੋਰਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਪੁਨਰਵਾਸ ਕਰੇ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਕਰਜ਼ੇ ਲਏ ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਟ੍ਰੈਵਲ ਏਜੰਟਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖ਼ਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਵਸੂਲੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ।
